Święto Niepodległości (11 listopada) to nie tylko dzień świętowania wolności, ale przede wszystkim głęboki hołd dla wszystkich, którzy ofiarowali swoje życie i zdrowie dla odzyskania suwerenności Polski. Do bohaterów należą także ci, których walka o niepodległość przybrała formę cichego, uporczywego oporu na wygnaniu – Polacy deportowani na Syberię i stepy Kazachstanu. Ich historia to jeden z najtrudniejszych rozdziałów naszej walki o wolność.

Syberia – „gehenna” dziesiątków tysięcy Polaków

W latach 30. XX wieku, szczególnie w 1936 roku (a później masowo w czasie i po II wojnie światowej), Związek Radziecki przeprowadzał brutalne deportacje Polaków z terenów Ukrainy i Kresów Wschodnich. Ludzie byli przewożeni w bydlęcych wagonach, w tragicznych warunkach, tracili domy, majątki i rodzinę. Czekała ich praca w kopalniach,  syberyjskiej tajdze czy w kazachstańskich stepach, gdzie panowały nieludzkie warunki: głód, mróz, choroby i śmierć. Nie doczekali wolności, Syberia stała się dla nich miejscem męczeństwa.

Ich dzieci i wnuki pamiętają tamte czasy dziś już tylko z opowieści. Mogiły Polaków wyróżniają się spośród innych z gwiazdą, prawosławnym krzyżem, czy islamskim półksiężycem rozsianych na rozległych cmentarzach.  Dziś ich potomkowie ze wzruszeniem wspominają konkretne osoby. Mówią o tych, którzy trafili tu w pierwszych transportach jeszcze przed wojną.

Osoby te, cierpiąc na wygnaniu, na swój sposób walczyły o niepodległość Ojczyzny, której już nigdy nie miały zobaczyć. Przekazywali swoim dzieciom to stanowiło ich tożsamość:  wiarę w Boga i polskie wartości. Dzięki temu ci, którzy przeżyli, mogą dziś pochylać się nad ich grobami, modląc się z nadzieją pokładaną w Zmartwychwstałym Chrystusie. Kontynuują też pielęgnowanie polskich tradycji w Kazachstanie, który stał się ich drugim domem. Po dziś dzień młodzi potomkowie uczą się języka polskiego. Wielu z nich wróciło do ojczyzny, lecz ci, którzy pozostali, wciąż pielęgnują pamięć o tych, którzy przekazali im wiarę w Boga i miłość do odległej Rzeczpospolitej.

Na zdjęciach cmentarze w Kazachstanie blisko granicy z Chinami. Pośród różnych mogił znajdują się groby Polaków.